Queridos diocesanos, peregrinos e cristiáns todos de cualquera igrexa ou comunidade:
“Sae da túa terra!”[1]. Deus chama o home a poñerse en camiño para encontralo. Abraham é pai na fe das grandes relixións, pero especialmente de todos os cristiáns. Cando só os pastores de Belén escoitaron a voz dos anxos, Deus mesmo desexábanos a paz aos homes que el ama, “a paz aos homes que gozan do seu favor” (Lc 2,14)[2]. De lonxe os Magos seguían a estrela que os guiaba ao Salvador. “vimos saír a súa estrela e viñemos adoralo” (Mt 2,2). Este é o lema da Semana de Oración pola Unidade dos Cristiáns de xaneiro de 2022. Son os cristiáns de Oriente quen ecuménicamente nos propoñen este ano, para poñernos en Camiño como peregrinos buscando esa luz en tempos de escuridade, na noite das nosas crises antropolóxicas, sanitarias e económicas, pero tamén de fe, de esperanza e de caridade nas nosas comunidades e igrexas[3].
O peregrino sae da súa terra cunha mochila lixeira, confiado en Deus, e en mans da hospitalidade de descoñecidos que acaban sendo irmáns. O peregrino regresa iluminado por Deus para ser testemuña no seu fogar do encontro co Señor, aínda que como os pastores de Belén, non atope máis que un pequeno nun presebe, co seu pai carpintero e a súa nai nazarena. Tamén o rei David saíu de Belén, de entre os rebaños. Desde Oriente os Reis ofrecen as súas riquezas, grandezas e poderes ante o pequeno, recoñecendo o Rei de Reis e o Señor. Toda a súa ciencia non lles oculta o camiño senón que llo clarifica. Moitos peregrinos ao longo da historia recibiron a invitación de Deus a saír da súa terra, a deixar as súas seguridades e prexuízos, e a escoitar a súa chamada. Esta sempre sorprende, renova coa súa graza e compromete coa misión de dar gratis o que recibiron gratis. Así o fixeron os Apóstolos.
“A Igrexa Católica ademais faise peregrina coas demais Igrexas e comunidades eclesiais para que se faga efectiva a unidade de todos os cristiáns. O corpo de Cristo non pode estar dividido. Por iso o ecumenismo é un deber sagrado para nós”[4]. Hoxe Santiago Zebedeo é faro para peregrinos de Oriente e Occidente, de tantas confesións cristiás, e tamén non cristiáns.
“Na túa palabra botarei as redes”[5]: “Mestre, pasamos toda a noite traballando e non collemos nada; pero posto que ti o dis, botarei as redes” (Lc 5,5). Parece que levamos pescando demasiado tempo sen resultado, e o noso carácter de “Fillos do Trono” levaríanos a culpar os demais pescadores ou ata os peixes, ou a invocar lume do ceo contra os demais. Xesús invítanos a seguir pescando, pero non para a nosa empresa ou a nosa satisfacción, coma se pescaramos no noso nome, buscando o noso éxito e protagonismo. Desa forma seguiremos baleirando a barca do Señor. Necesitamos facernos peregrinos tamén os cristiáns que estamos na contorna á meta e ao Camiño, para desposuírnos das nosas seguridades e escoitar de novo a voz do Señor que nos invita a saír, aínda que sexa ao descoñecido. O noso futuro eclesial é sempre ese país descoñecido que nos asusta, porque deixamos as nosas seguridades, para seguir a Deus, na súa Palabra.
Agora mesmo nosa mochila de cristiáns pesa talvez demasiado para peregrinar con ela. Séculos de prexuízos dos uns contra os outros impídennos ter unha mirada limpa. “Ditosos os limpos de corazón [“os que teñen limpa a conciencia” BTI], porque eles verán a Deus”. Só así recoñeceremos no outro un irmán. Só Deus nos fai irmáns. O outro non é un competidor, nin un inimigo, nin un estranxeiro. Estamos en Camiño (“Sínodo”) para renovar sempre a nosa autenticidad a Cristo. Tampouco somos as Igrexas promotores turísticos ou inmobiliarios aínda que sexa de tradicións relixiosas ou edificios sagrados. Cada antiga igrexa atesoura en tantos países un patrimonio pero para a espiritualidade e a fe.
Hoxe a Igrexa que peregrina en Santiago ofrece un espazo e un tempo de reconciliación con Deus no Xubileo, nun Ano Santo, tempo de graza, acollendo na súa casa o que regresa ao Evanxeo de Xesús, como fillo pródigo (Lc 15,11ss), como os discípulos de Emaús (Lc 24,13ss)[6], ou como aquel oriental etíope que lía o profeta sen saber a quen se refería aquela profecía (Feit 8,26). Nas nosas igrexas non se pide identificación ao cristián ou non cristián que busca descubrir a Deus. Nin sequera ao que vén como simple curioso ou turista, como un Zaqueo que quere ver pero sen ser visto. Deus é quen o chama, e os cristiáns debemos facilitar que entre, ofrecéndolle aínda que só sexa un humilde presebe.
“Camiñades coa Igrexa para ser interpelados pola Palabra de Deus e así ser sal, lévedo e luz para os demais. Queredes reavivar o voso bautismo e aplicar o oído ao corazón, onde somos o que somos. O que ides admirar ante o Pórtico da Gloria recoñecédelo, así, como voso, e contempládelo con alegría, porque viñestes ata Santiago para o encontro con Cristo resucitado”2[7]. Estas palabras interpélannos a todos os cristiáns. Esta procura, mellor, este deixarse atopar por El, ou vale para todos os cristiáns, ou talvez esteamos seguindo a nosa sombra, e non os pasos de Cristo. El é o Camiño. Non basta con camiñar sen máis: pódese “peregrinar moito sen santificarse”[8] se damos voltas sempre ao redor de nós mesmos, ou camiñamos nun labirinto postmoderno sen dirección nin sentido, sen orixe nin meta. O ecumenismo consiste en seguir máis auténticamente a Luz que é Cristo, aínda que camiñemos por tantas rutas diversas. O cristián ha de buscar sempre a Cristo, e se de verdade nos achegamos a El, non podemos estar lonxe dos irmáns que tamén o buscan. Se de verdade o atopamos, enviaranos, como a Santiago o Maior, para ser luz ata ao confín da Terra, e aínda que sexa nunha pequena aldea recóndita do fin do mundo, a súa luz alumará a outros para atopar o Camiño.
Saúdavos con afecto e bendí no Señor.
+ Julián Barrio Barrio,
Arcebispo de Santiago de Compostela.
