Homilía na Solemnidade do Apóstolo Santiago
Maxestades, Princesa, Infanta
Autoridades eclesiásticas, civís, políticas e militares
Sacerdotes, Vida Consagrada e laicos
Membros da Archicofradía do Apóstolo Santiago
Televidentes e Radioíntes.
“Santo Apóstolo Santiago, fai que desde aquí ecoe a esperanza”. Moitas grazas, Maxestades, pola súa presenza para presentar a Ofrenda ao Apóstolo Santiago, Patrón de España, neste ano Santo, tempo de graza, de curación e de encontro no que se nos convoca a cultivar a memoria penitencial para liberar o futuro das propias insatisfaccións, confusións ou proxeccións, sabendo que “o que perda a súa vida por Cristo, atoparaa” ( Mt 10,39)! Esta é a novidade liberadora que abura os ollos da nosa alma para dar respostas cribles ás nosas preguntas, recoñecendo que non podemos substituír a realidade pola ideoloxía no intento de liberar os asuntos humanos da propia vulnerabilidade tan palpable no pórtico da Gloria da nosa Catedral. “Paradoxalmente no corazón da Gloria están as chagas que identifican o Resucitado co Crucificado e o Transfigurado co Desfigurado… O Resucitado non se avergoña das súas feridas, non as esconde coma se fosen marcas para esquecer, senón que as manifesta moi claramente porque sen elas non seriamos capaces de recoñecelo”[1]. O sentimento do descoñecido está a xerar incerteza ante o futuro e afectando a certezas que parecían consolidadas. É necesario volver ás raíces. “A tempestade, dicía o papa Francisco, móstranos como deixaramos durmido e abandonado o que alimenta, sostén e dá forza á nosa vida e á nosa comunidade. Pon ao descuberto todos os intentos de encaixar e esquecer o que nutriu a alma dos nosos pobos; todas esas iniciativas de anestesiar con aparentes rutinas salvadoras, incapaces de apelar ás nosas raíces”. Nunha civilización occidental coa alma minguada, xa xorden non poucas voces de pensadores fóra do cristianismo, que afirman que necesitamos a Cristo. Certamente só El dá a esperanza para que a vida non se vexa condenada á insignificancia. Pero a esperanza é inseparable do amor solidario. “Vivir na caridade é pois un gozoso anuncio para todos, facendo crible o amor de Deus que non abandona a ninguén”. O home desorientado necesita razóns verdadeiras para seguir esperando. O noso mañá reflectirá a esperanza do hoxe.
Co Apóstolo Santiago facemos memoria da necesidade de identificarnos coa historia e persoa de Cristo, na procura paciente da verdade para promover a cultura do coidado común que nos posibilita comprender a unidade e a historia dos pobos de España, vertebrada co común de todos e o específico de cada un. Non é a irracionalidade, senón o afán de verdade o que promove a fe cristiá, dicía Bieito XVI porque “cando se renuncia á distinción entre o que é verdadeiro e o que é falso, entón o espírito enferma” ( Guardini).
O misterio do home só se revela en Cristo quen “lle descobre a grandeza da súa vocación” (GS 21), sedenta da plenitude en Deus. “A verdadeira, a gran esperanza do home que resiste a pesar de todas as desilusións, só pode ser Deus, o Deus que nos amou e que nos segue amando ata o extremo”[2]. No contexto dunha cultura neopagá o home segue buscando o signo dunha esperanza alegre e xenerosa, como norma inspiradora de todo auténtico progreso que forxa unha convivencia de todos en xustiza e caridade. Experimentamos que “cando se secan os oasis utópicos, esténdese o deserto da banalidade e desconcerto”. “A dinámica cristiá non é reter con nostalxia o pasado, senón acceder á memoria eterna de Deus Pai, e isto só é posible vivindo a caridade”, que nos compromete a edificar o presente e proxectar o futuro desde a verdade auténtica do home, desde a liberdade que respecta esa verdade e desde a xustiza para todos.
“Podedes beber o cáliz que eu hei de beber?”. Santiago e o seu irmán Xoán manifestaron a súa dispoñibilidade. Con Cristo podemos afrontar os desafíos antropolóxicos, sociais e espirituais, animando unha profunda renovación cultural cristiá a través da fraternidade, do esforzo, da austeridade e da solidariedade. Sen dúbida, na persoa hai desexo de ben, de ser feliz e amada a pesar da fraxilidade, sabendo que non se trata tanto de dar sentido ao mal canto de permanecer ante o que se ve afectado por el, compartindo o seu sufrimento.
“Tamén nós cremos e por iso falamos”, sendo testemuñas de Cristo, que nos libera do medo, e interpela os desencantados que perderon o sentido da transcendencia, negan a Deus, e non perciben a diferenza entre o ben e o mal. “A liberdade recibida de Cristo e o servizo debido ao próximo son os fundamentos da moral cristiá”[3] que nos compromete a recrear na situación histórica concreta as actitudes de Cristo “que veu a servir e dar a súa vida”. É necesario amar o que temos que facer. O individualismo e o egoísmo inspiran actitudes insolidarias e escépticas. “Só o espírito de renuncia gratuíta a todo o propio nos irmá, porque non nace do heroísmo do forte e do que dá pero non recibe, senón da acollida do outro e da experiencia da propia debilidade”.
“Mentres vivimos, continuamente estannos entregando á morte por causa de Xesús”, di San Paulo. “O cristianismo, escribe Chesterton, morreu moitas veces e resucitou porque tiña un Deus que coñecía o camiño para saír da tumba”. A incomprensión será a reacción normal no mundo contra o que dá testemuño da resurrección de Cristo. “Non vos ordenabamos formalmente non ensinar nese Nome?” O dinamismo da aversión gratuíta ao cristianismo é signo da presenza operante do misterio de Cristo nos seus discípulos chamados a centrar a súa persoa e a súa vida nel: “Pois, mentres vivimos, continuamente estannos entregando á morte por causa de Xesús, para que tamén a vida de Xesús se manifeste na nosa carne mortal…sabendo que quen resucitou o Señor Xesús, tamén nos resucitará a nós con Xesús e presentaranos convosco ante El”.
A Igrexa ten como misión levar os homes a Deus, ao seu destino eterno. Pero non se desentende das tarefas humanas; pola súa mesma misión espiritual, move os seus fillos e os homes de boa vontade a que tomen conciencia da raíz de onde proveñen os males, e urxe a que poñan remedio ás inxustizas e ás deplorables condicións en que viven moitas persoas. Os discípulos de Xesús Cristo debemos de ser sementadores de fraternidade. Rezo polas persoas que morreron no accidente ferroviario e polas falecidas na pandemia, pedindo que canto antes nos vexamos liberados dela e agradecendo a dedicación e entrega do persoal sanitario, e polos que perderon a vida por causa da violencia sempre irracional. Pido pola Igrexa en España, polos peregrinos que chegan a venerar a túa tomba neste Ano Santo, e por todos os nosos gobernantes para que teñan fortaleza, xenerosidade e constancia na busca da renovación ética e moral da nosa sociedade. Acollo a vosa ofrenda, Maxestade, encomendando á intercesión do Apóstolo Santiago a todos os pobos de España, para que manteñamos unha convivencia fraterna non esquecendo as nosas raíces. Que Deus, co teu patrocinio, Santo Apóstolo, bendiga as súas Maxestades e a toda a Familia Real, sempre sensibles a toda realidade que afecta ao noso pobo. Deus nos axuda e tamén o Apóstolo Santiago.
[1] BERT DAELEMANS, A vulnerabilidade na arte. Un percorrido espiritual, PPC 2021, 7.
[2] BIEITO XVI, Spe salvi, nº 26 e 27.
[3] Ou. GONZALEZ DE CARDEDAL, A gloria do home, Madrid 1985, 266.
